Олунньу ый 2 кунугэр  Мэҥэ Ханалас улууһун  кинигэр Майаҕа   улууска культура эйгэтигэр  «Уус сыла» аһылынна. «Уус сыла»  сарсыардаттан «Мэнэ-Ханалас улууһугар уус-уран оҥорон таһаарыыны сайыннарыы: тустаах өйөбүл, хаачыстыбаны тупсарыы уонна батарар суоллары тобулуу»  төгүрүк остуол тула кэпсэтииттэн саҕаланна. Төгүрүк  остуол  үлэтигэр кытыннылар Мэнэ Хаҥалас улууһун баһылыгы бастакы солбуйааччыта Сазонов П.Д.,  «Ил Түмэн» СӨ судаарыстыбаннай мунньаҕын наукаҕа, үөрэҕириигэ, культураҕа, маассабай информацияны тарҕатар ситимнэргэ уонна предпринимательствоны сайыннарар бастайааннай кэмитиэтитин председателэ Григорьева А.А., СӨ торгово помышленнай палататын быыстапка-дьаарбанка отделын салайааччыта Реева З.Д., Культура уонна духуобунай сайдыы Министерствотыттан Макаров Н.А., СӨ анал үөрэхтээһиҥҥэ, каадрырдаы аттаран туруорууга министрын бастакы солбуйааччы , Олонхо Ассоциациятын Вице Президена Шишигина Ф.В.,  А.Е.Кулаковскай аатынан норуоттар доҕордоһууларын дьиэтин ген. директора Игнатьева Я.В., СӨ предпринимателлэрин өйүүр киинин генеральнай директора Седалищева З.А., Мэҥэ Хаҥалас улууһун предпринимательствоҕа, регионнары кытары сибээскэ уонна информационнай технологиялары сайыннарыыга салалтатын салайааччыта Белолюбскай Е.Е.,  СӨ Хомус киинин, түмэлин директора Шишигин Н.С., Алексеев И.Е.- Хомус Уйбаан, Бурцев Н.Н. СӨ уустарын, металлургтарын Ассоциациятын президена, Национальнай художественнай музей, Е.Ярославскай аатынан кыраайы, историяны, культураны үөрэтэр-чинчийэр музей  научнай үлэһиттэрэ, Хаҥаластан, Чурапчыттан, Амматтан, Мэҥэ Ханаластан уустар, маастардар, иистэнньэҥнэр, культура үлэһиттэрэ, общественнай түмсүүлэр, көрдөрөр иһитиннэрэр хампаанньыйалар үлэһиттэрэ барыта 160 киһи кытынна.   Төгүрүк остуол түмүгүнэн иһитиннэриилэргэ этиллибит санаалары түмэн, истэн, өйдөөн, туран саха норуотун уус-уран оҥоһуктара, декоративно-прикладной искусство сайдарыгар, маастардары , уустары , айар талааннахтары өйүүр, көмөмөлөһөр сыаллаах кэккэ сүбэлэри ылынан тустаах тэрилтэлэргэ, хайсхаларынан ыыталыыр рекомендацияны биир санаанан ылынныбыт. Эбиэт кэннэ 14.00 чаастан Р.Г.Васильев аатынан оройуоннааҕы кыраайы үөрэтэр музейга  «Уран уус, иис:  үгэс уонна аныгы кэм Мэҥэ Хаҥалас маастардарын» быыстапкалара аһылынна. Быыстапкаҕа барыта улуус  52 маастардарын  356 үлэтэ турда, 3 түмсүү «Умсулҕан» Хаптаҕай нэһилигиттэн,  «Хатат», «Ситии»  Дьанхаады нэһилиэгиттэн, «Удьуор утума»  Неустроевтар дьиэ кэргэн айар үэлэрэ туруорулунна.

15.00 чаас. Д.Ф.Ходулов аатынан норуот айымньытын киинигэр «Уус сылын» үөрүүлээх аһыллыыта буолла. Киирии фойеҕа саха таҥастаах далбар хотуттар ыалдьыттары көрүстүлэр. Ыалдьыттар түмсэр кэмнэригэр фойеҕа М.К.Попова аатынан майа музыкальнай оскуолатын народнай инструменнар оркестрдара  саха композитордарын айымньыларын оонньоотулар. Уус сылын Д.Ф.Ходулов аатынан народнай театр артыыстара «Кудай Бахсы» дьүһүйүүнэн аста. «Мэҥэ-Ханалас  улууһа» муниципальнай оройуон баһылыгы бастакы солбуйааччыта Сазонов П.Д. ыалдьыттары, уустары эҕэрдэлээтэ наҕараадалары туттарда.  Андросов В.А. СӨ кукольниктар Сойуустарын, Мэҥэ Хаҥалас улууһун кукольниктар түмсүүлэрин салайааччытыгар, Скрябина М.П. өр сылларга улуус «Мандар» маастардар түмсүүлэрин салайааччытыгар  Мэҥэ-Хаҥалас улууһун администрациятын Буочуотунай Грамотата туттарылынна.  Мэҥэ-Хаҥалас улууҺун баһылыгын  Старостин Н.П. Махатл суруга Рахлеева Т.Ф., Тумул нэһилиэгин маастарыгар, Скрябин Ф.В Хорообут нэһилиэгин маастарыгар туттарылынна. Оройуон депутаттарын Бочуотунай грамотата Борисов У.Н., Төнүлү, Романов Е.В. Майа уустарыгар туттарылынна. СӨ култуураҕаа уонна духуобунай сайдыыга министерствотын Бочуотунай грамотата Соловьев Н.Н., Жиркова В.В.  оройуоннааҕы кыраайы үөрэтэр музей үлэһиттэригэр, Эверстов А.В. , Аргунова М.Г. «Кыталык» оҕо–ыччат эстетическай киинин худуоһунньугар туттарылынна.  «Ил Тумэн» СӨ судаарыстыбаннай мунньаҕын наукаҕа, үөрэҕириигэ, култуураҕа, маассабай информацияны тарҕатар ситимнэргэ уонна предпринимательствоны сайыннарар бастайааннай кэмитиэтитин Бочуотунай Грамотата Дмитриева О.Д. Рассолода, Егоров П.П. Майа «Туойаана» керамическай мастерской маастарыгар туттарылынна.  СӨ анал үөрэхтээһиҥҥэ, каадрдары аттаран туруорууга министерствотын Бочуотунай Грамотата Баишев Е.А. Төнүлү, Макаров Н.Н., Леввин С.А. Табаҕа маастрадарыгар Шишигина Ф.В. туттарда, СӨ торгово помышленнай палататын Бочуотунай Грамотата Аргунов И.И., Соловьева Е.Н., Иванова С.И. туттарылынна.  А.Е.Кулаковскай аатынан Норуоттар доҕордоһууларын дьиэтин генеральнай директора Игнатьева Я.В. эҕэрдэлээтэ, СӨ норуотун маастара А.П.Скрябина  90 сааһыгар ыытыллар тэрээһиннэргэ бииргэ үлэлэһэргэ, көмөлөһөрө үлэлэһиэхпит диэн эттэ.  Улууска  народнай –художественнай промысел киинэ аһыллан үлэлиирэ буоллар, уустар , маастардар үлэлииллэригэр услуобуйа  тэриллэн кыах бэриллиэ этэ — диэн баҕа санаатын эттэ. СӨ норуотун маастарын үрдүк аата Захарова Е.С. Тиэлиги туос оҥоһуктар  маастарыгар, СӨ уус-уран оҥоһуктар маастара  үрдүк аат  Захарова М.Е., Артемьева А.В., Егорова Т.Д.  инэрилиннилэр. А.Е.Кулаковскай аатынан Норуоттар доҕордоһууларын дьиэтин Бочуотунай гармотата туттарылынна Стручкова В.М., Жиркова В.В., Колосова Н.Ф., Аргунова Л.А., Маркова М.В.

Үөрүүлээх аһыллыыны киэргэттилэр «Айархаан» этно бөлөх сал.Дегтярева М.М., М.Н.Жирков аатынан музыка училищетын фольклорнай салаатын студеннара салайааччы Степанова В.А., «Кыталык» Россия үтүөлээх,  народнай үнкүү ансаамбыла сал. Винокуров В.П., Тыыллыма нэһилэгин  «Тэтим» үҥкүү коллектива сал. Попова Л.С., «Манчаары» мантровай музыка бөлөҕө сал.Винокурова Е.П., Майа музыкальнай оскуолатын скрипачтара, Төнүлү нэһилэгин «Доруобуйа» түмсүүтэ сахалыы танастаах далбар хотуттара уо.д.а.  Уус сылын бэлиэтин-символын улуус уустарыгар, маастардарыгар Борисов У.Н., Романов Е.В., Андросов В.А., Егорова Т.Д. үөрүүлээх түгэҥҥэ культура управлениетын салайааччытын солбуйааччы Максимова Н.А., Олоҥхо дьиэтин салайааччыта Иванова Е.Н. туттардылар. Быйылгы сыл уустар сылларыгар улахан үлэ, хамсааһын  саҕаланна. Киэн хайысхалаах былааннаах үлэ барыаҕа. Бэс ыйыгар С.И.Гоголев-Амынньыкы  Уус 105 сааһын көрсө тимир уустарыгар  «Ураһалаах» алааһыгар республиканскай семинар ыытыллыаҕа, маастар кылаас  оҥоро Москва куораттан Россия уустарын Сойууһун  Вице президена Борис Милов кэлиэҕэ, уустарга аналлаах күрэх быһах, хомус оҥоруутугар ыытыллыаҕа.  Ыһыах кэмигэр мас уустарыгар аналлаах «Мас тойуга» күрэх ыытыллыаҕа. Иистэнньэннэргэ СӨ норуотун маастра А.П.Скрябина 90 сааһыгар   аналлаах «Өбүгэ таҥаһа», ыһыах кэмигэр саха таҥаһыгар күрэхтэр, научнай-практическай семинар ыытыллыаҕа уонна да атын тэрээһиннэр ыытыллыахтара. «Мэҥэ Хаҥалас улууһун раритеттара» кинигэ тахсыытыгар Национальнай художественнай музейы кытта үлэлэһиэхпит, «Мэнэ Ханалас уустара, маастардара» каталог , «С.И.Гоголев –Амынньыкы» С.И.Сосин кинигэтин сөргүтэн таһаарарга былаанныбыт. Тэрээһиҥҥэ сылдьыбыт ыалдьыттарбыт, уустарбыт, маастардарбыт эппит-тыыммыт баҕа санаалара  өйөбүлү ылан олоххо киирэригэр үлэлиэхпит.

Иванова Е.Н.