2017-02-10

«Аартыктарынан айан»

Просмотров: 1212

9ce05a63-cdf7-49eb-a62c-7ba637a15534

 

Норуот уус-уран айымньытын толорууну сайыннарар, тарҕатар, эйгэни тэрийэр, саҥа холонооччуларга сүбэ-ама биэрэр, утумнааччылар баар буолалларын ситиһэр, төрөөбүт тылы харыстыыр, сөпкө саҥарар сыаллаах-соруктаах, Олоҥхо улуустааҕы ассоциацията (сал. М.В.Борисов) уонна культура управлениета (нач. И.И.Аммосов) тэрийиилэринэн «Аартыктарынан айан» акция улууспут нэһилиэктэринэн бастакы сырыыта түмүктэннэ. Ол курдук, тохсунньу 25 күнүгэр – Бэйдиҥэ, 26 чыыһылаҕа – Бээрийэ уонна 27-кэ Кэптэни бөһүөлэктэригэр улууспут талааннаах эдэр ыччата: олоҥхоҕо – Арктикатааҕы культура уонна искусство институтун норуот культуратын кафедратын старшай преподавателэ, Санкт-Петербурдааҕы культура, искусство институтун аспирана, республика, Россия фольклорга фестивалларын лауреата, Гран-при хаһаайката, устудьуоннарга «Долун» уонна «Олоҥхо» студиялар салайааччылара Зоя Стрекаловская, тойукка –А.П.Петров аатынан Бэйдиҥэтээҕи сынньалаҥ киинин методиһа, улуус, республика фольклорга фестивалларын лауреата, оҕолорго, улахан дьоҥҥо фольклорнай коллективтар салайааччылара Антонина Лугинова, хомуска –ХИФУ устудьуона, Дьааҥыга буолбут Олоҥхо ыһыаҕын хомус түһүлгэтин 1 степеннээх лауреата, аан дойду виртуоз-хомусчута Ф.С.Гоголева аатынан республикатааҕы күрэстэргэ Гран-При хаһаайката, республикатааҕы «Түһүлгэ», «Ытыс ымыыта», «Хомус кырдала» конкурстар хас да төгүллээх лауреаттара, сахалартан бастакы идэтийбит хомусчут, Саха АССР кульуратын үтүөлээх үлэһитэ Л.Н.Турнин аатынан устудьуоннар икки ардыларынааҕы республикатааҕы конкурс 2015 с. кыайыылааҕа, аҕа саастаах көлүөнэҕэ «Дьиэрэй» хомус ансаамбылын салайааччыта Ирина Охлопкова, уус-уран саҥаҕа, уобараһы арыйыыга – ХИФУ устудьуона, СР дьахталларын сойууһун иһинэн үлэлиир лидер кыргыттар түмсүүлэрин культура хайысхатыгар салайааччыта, лидер дьахталлар республикатааҕы форумнарыгар Е.И.Бурцева аатынан «Легенда женского движения» диэн анал аат хаһаайката, Дьааҥыга ыытыллыбыт Олоҥхо ыһыаҕын «Кыыдааннаах Кыыс Бухатыыр» күөн-күрэс 2-с миэстэлээҕэ, Башкортостаҥҥа «Золото Тюрков» диэн түүр омук аан дойдутааҕы форумнарыгар «Минута славы» күрэс кыайыылааҕа, Казань куоракка ыытыллыбыт эдэр суруйааччылар уонна уус-уран ааҕааччылар форумнарын кыттыылааҕа Алина Герасимова, чабырҕахха –И.И.Артамонов аатынан Найахытааҕы сынньалаҥ киинин специалиһа, Күлүмнүүр төрөөбүтэ 150 сылын үбүлүөйдээх ыһыаҕар фольклор күрэһин кыайыылааҕа, ааспыт сылтан улахан дьоҥҥо, оҕолорго “Арылхан”, “Дьүөгэ” фольклорнай ансаамбыллары тэрийэн номнуо кэккэ ситиһиилэрдээх салайааччы Ньургуйаана Никитина, оһуохайга уонна дэгэрэҥ ырыаҕа – В.М.Прокопьев аатынан Тумул орто оскуолатын төрүт культура учуутала, Олоҥхо ыһыаҕар (2009 с.) дэгэрэҥ ырыа күөн-күрэһигэр «Чаҕылхай аат» 1-кы үрдэлин хаһаайына, Х.Максимов аатынан дэгэрэҥ ырыа республикатааҕы күрэһин (2011 с.) 2-с степеннээх лауреата, «Киристэпиэр кэрэхсэлэ» анал аат хаһаайына, «Эдэр саас үҥкүүтэ» оһуохайга эдэр этээччилэр республикатааҕы күрэстэригэр (2013 с.) «Эйээрэр кылыһах» анал ааты ылбыт, «Омоҕойтон утумнаах оһуохайбыт дьиэрэйдин» күрэскэ (2014 с.) «Түһүлгэлээх этээччи» аат хаһаайына, Олоҥхо ыһыаҕынр (2015 с.) «Оһуохай ойбут, дьиэрэҥкэй тэйбит, үҥкүү дьэргэйбит» күрэһин кыттыылааҕа, «Өбүгэ быстыбат ситимэ» фольклор улуустааҕы күрэһин (2016 с.) дэгэрэҥ ырыаҕа «Мэҥэ сурук» 1-кы үрдэлин хаһаайына Василий Новоприезжай, норуот ырыаларыгар – Бороҕоннооҕу оҕо искусство оскуолатын фольклор кылааһын преподавателэ Лилия Слепцова талааннарын көрдөрдүлэр, олохтоохтору, фольклору сэҥээрээччилэри кытары санаа атастастылар.

 

196b39e0-5f51-4ece-81c6-8d92707d5eb5 b1b4aeb8-efc6-4b85-96bc-55ddb7c33131

 

Кэптэнигэ буолбут тэрээһиҥҥэ М.К.Аммосов аатынан ХИФУ Олоҥхо институтун «Эпическое наследие и современность» секторын сэбиэдиссэйэ, «Ыччат олоҥхоһут» республикатааҕы түмсүү президенэ, эдэр олоҥхоһут Юрий Борисов кыттыыны ылан, түмсүү үлэтин туһунан билиһиннэрдэ уонна бэйэтэ суруйбут «Баһырҕастаах аттаах Баабый Баатыр» олоҥхотуттан толорон иһитиннэрдэ. Юрий бу олоҥхотунан Чурапчы улууһугар ыытыллыбыт Олоҥхо ыһыаҕар бастакы миэстэни ылан, массыына бириис  хаһаайына буолбута.

 

e6a52201-9ff4-4351-be7a-7a371441ec7c

 

Тэрээһиҥҥэ ыччаты кытта тэҥҥэ СР культуратын үтүөлээх үлэһитэ, улууспут олоҥхоһуттарын аатын үйэтитиигэ, кэлэр кэнчээри ыччаппытыгар тиэрдиигэ улахан кылаатын киллэрбит, үгүс кинигэ ааптара М.З.Сивцева сылдьыһан: «Аартыктарынан айан» саҥа интэриэһинэй бырайыагы тэрийбит үлэһиттэргэ, кыттыыны ылбыт эдэр үлэһиттэргэ, устудьуоннарга махтанабыт. Олоҥхо иккис онус сылыгар төрөөбүт норуоппут фольклорун, олоҥхотун тэнитиигэ олохтоохтук ылсан үлэлэһиҥ, туппут тэтимҥитин ыһыктымаҥ. Саха үгэһин, фольклорун, олоҥхотун өрө тутан, кэхтэр дьылҕалаамаҥ», – диэн бэйэтин баҕа санаатын ыччакка, тэрийээччилэргэ туһаайан эттэ, элбэх сүбэни-аманы биэрдэ.

 

e316a4a1-9f71-45d1-9491-3f273b168093 f7f8a5ed-4a62-48c5-8aaa-90a91110f365

 

Маны таһынан ыччат «Төрөөбүт тыл сүмэтин иҥэрэн» диэн кэнсиэри көрдөрдүлэр. Бу тэрээһиҥҥэ барыта 12 эдэр киһи кыттыыны ылла. Дьон-сэргэ Василий Новоприезжай, Марсен Протопопов, Ньургуйаана Никитина дэгэрэҥ ырыаларын, Ира Охлопкова хомуска сыыйа тардан оонньуурун, Алина Герасимова – «Дьулуруйар Ньургун Боотур» олоҥхоттон быһа тардыыны, Лилия Слепцова, Мария Новгородова – норуот ырыаларын, Антонина Лугинова, Зоя Стрекаловская, Мария Новгородова, Матрена Лазарева олоҥхолортон быһа тардан толорууларын, Дьокуускайдааҕы культура уонна искусство колледжын устудьуоннара Никандр Федоров, Денис Дьячковскай саха бэйиэттэрин хоһооннорунан композицияларын сэргээтилэр.

 

fc479bea-8614-4f63-9868-e5281d1132e1 e3c73ed0-acb0-493c-822a-f3f28173fe62

 

Өбүгэ саҕаттан илдьэ кэлбит уус-уран баайбытын – төрөөбүт тылбытын тэтимнээх сайдыыга сабырыйтарбакка, тэҥҥэ тутан, сүөгэйин-сүмэтин сүтэрбэккэ, өссө үрдүк таһымҥа таһаарар туһугар улууспут талааннаах ыччата дьоҥҥо-сэргэҕэ билиһиннэрэн ылсан үлэлииллэрэ хайҕаллаах. Норуот тылынан уус-уран айымньытын тарҕатар сыаллаах «Аартыктарынан айан» суола салгыы улууспут нэһилиэктэринэн айанныаҕа.

 

Анна ФЕДОРОВА, улуустааҕы культура управлениетын сүрүн специалиһа.

Поделиться

Переход на предыдущую и следующую статью