2017-10-23

Норуоттар култууралара Дьокуускайга түмүстүлэр

Просмотров: 1224

 

Бу күннэргэ өрөспүүбүлүкэҕэ Уһук Хотугу, Уһук Илиҥҥи уонна Сибиир норуоттарын уус-уран прикладной искусстволарын үгэстэрин уонна норуоттар култуураларын аныгы үйэҕэ сайдыыларын туһунан регионнар икки ардыларынааҕы киэҥ ыҥырыылаах кэпсэтиилэрэ, араас тэрээһиннэрэ буола тураллар.

 

Суолталаах тэрээһин чэрчитинэн научнай-практическай кэмпириэнсийэ буолла. Тэрээһиҥҥэ 7 эрэгийиэнтэн 130 киһи кыттыыны ылла. Ол курдук,  Тыва, Алтай, Хабаровскай кыраай, Магадан, Кемеровскай уобаластартан, Казахстан Өрөспүүбүлүкэтиттэн, Москваттан кытта кэлбит маастардар барыта 35 дакылааты истэн, уопуттарын атастастылар.

 

Дакылаатчыттар омук сүтэн эрэр прикладной искусствотын үйэтитии, норуот төрүт култууратын, үгэстэрин сөргүтүү, пропагандалааһын, маастардары өйүүр боппуруостары ырыттылар, санааларын үллэһиннилэр. Биир санаалаах дьон  түмсэн, уопсай сүбэнэн баар кыһалҕалары быһаарыахтарын сөп диэн толкуйга кэллилэр. Хас биирдии омук бэйэтин үгэһин сөргүтүүгэ болҕомтотун туһаайыахтаах. Быыстапкаҕа кыттаары өрөспүүбүлүкэ 10 улууһуттан 200-чэкэ киһи кэллэ. Кэрэхсэбиллээҕэ баар, ыччат үгүс. Ол курдук, ХИФУ-тан 60-ча устудьуон кыттыыны ылла.

 

Мин кэмпириэнсийэ кыттыылаахтарын көрсөн, санааларын иһиттим.

 

Вера Прокопьева, Кэбээйи улууһун Мукучу нэһилиэгин “Сайылык кустуга” төрүт иис түмсүү салайааччыта:

 

 

–  Сүрүн састааппыт уон киһиттэн турар. Үһүс сылбытын кыбытык тигиинэн дьарыктанабыт. Тэрээһини олус сөбүлээтим. Кэмпириэнсийэ дакылааттарын ис хоһооно олус интэриэһинэй. Иистэнэр дьоҥҥо олус туһалаах эбит. Онон элбэҕи билэн-истэн баран эрэбин.

 

Вера Варфоломеева, норуот маастара, Хаҥалас улууһун Булгунньахтаах нэһилиэгин олохтооҕо:

 

 

–  Биһиги улууспут уонна 25 сылын бэлиэтиир “Симэх” галерея бииргэ үлэлээһиннэрин түмүгэр, бэрт үгүс быыстапкаларга кыттабын. Мин ис-испиттэн хотугу норуоттар таҥастарын интэриэһиргиибин. Ол иһин бу хайысхаҕа үлэлэһиэхпин олус баҕарабын. Кэмпириэнсийэҕэ мусуой үлэһиттэрэ видеонан былыргы хаһыылартан булбут таҥастары көрдөрдүлэр. Биир маннык 2014 сыллаахха буолбут кэмпириэнсийэҕэ Сунтаардар иһэ тииҥ тириититтэн тигиллибит сону билиһиннэрбиттэрин көрөн, онтон кынаттанан дьиэбэр кэлэн, тииҥмэр кырынаас тириитин эбэн биэрэн, үтүлүктээн, бэргэһэлээн толорон тикпитим. Ол үлэбин мусуойдар атыылаһаарылар, бэлэмнээн сытыарабын. Сылга икки улахан үлэни тигэбин. Быыстапкаларга кыттарга анаан үлэлиир киһи сакааска кыайан үлэлээбэт.

 

Варвара Яковлева, норуот маастара, Бүлүү улууһун олохтооҕо:

 

 

–  10-тан тахса киһи буолан кэллибит. Ат симэҕин оҥоробут. Оҥоһуктарбытын быыстапкаҕа эрдэ ыыппыппыт. Маннык улахан тэрээһиннэри биири да көтүппэппит. Хайаан да кэлэбит. Бу да сырыыга маастардар бары түмсэн анаан кэллибит.

 

Семен Телье-Иванов, историк, Дьокуускай к. олохтооҕо:

 

 

–  Кэмпириэнсийэ кыттыылаахтара хас биирдии омук бэйэтин норуотун култууратын, искусствотын сайдыытын видеонан көрдөрөн кэпсииллэрин сэргээтим. Онон кимиэнэ да маннык ордук диир кыах суох. Аныгы дьоҥҥо араас омук култууратын тилиннэрэр, сөргүтэр ньымалары кэпсээтилэр. Ыччат ону үөрэтэн, үйэлэргэ салҕыырыгар анаммыт кэпсэтии буолла. Урут үөскээн сылдьыбыт омуктар култууралара умнуллуо суох диэн санааҕа кэллим.

 

Лилия Щербакова, Магадан уобалаһын декоративнай-прикладной искусствотын пропагандалыырга эбии үөрэхтээһин педагога:

 

 

– Аныгы ыччат төрүт култууратыттан, өбүгэ үгэһиттэн тэйиитэ ханнык баҕарар норуокка баар көстүү. Онон үүнэр көлүөнэҕэ бу хайысхаҕа иитиигэ болҕомтобутун уурабыт. Мин оҕолору бэйэм холобурбар үөрэтэбин. Өбүгэм култууратын үөрэтэн, бу кэтэн турар национальнай таҥаспын тиктибитим. Онон ыччаты бу таҥаспар баар ойуу-бичик туох суолталааҕын, тоҕо тигиитэ маннык дьүөрэлэспитин көрдөрөн быһаарабын. Оҕо маннык үөрэтиини түргэнник уонна олохтоохтук ылынар. Бу тэрээһинтэн өссө да элбэҕи билэр соруктаахпын.

 

Ити курдук, аны бүгүн аһыллыбыт Өксөкүлээх аатынан Норуоттар доҕордоһууларын дьиэтигэр норуот айымньытын быыстапкалыыр саалатыгар Уһук Хотугу, Уһук Илиҥҥи уонна Сибиир норуоттарын айар үлэлэрин быыстапкатыгар сылдьан, бэрт үгүһү истиҥ, билиҥ, көрүҥ диэн ыҥырабыт.

 

Елена ПОТОЦКАЯ, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru

 Хаартыскаҕа ааптар түһэриитэ.

Поделиться

Переход на предыдущую и следующую статью