2018-11-26

«Дэриэбинэм барахсан» Дмитрий Наумов 70 сааһын көрсө театральнай  күөн-күрэс

Просмотров: 1424

 

Сэтинньи ый 21-24 күннэригэр Амма улууһугар сүрдээх сэргэх уонна ис хоһоонноох тэрээһиннэр буолан аастылар. Ол курдук Амма улууһун Бочуоттаах олохтооҕо, государственнай деятель, суруйааччы Дмитрий Федосеевич Наумов 70 сааһын өрөгөйдөөхтүк Сулҕаччы, Соморсун уонна Амма нэһилиэктэрэ  араас хайысханан культурнай тэрээһиннэри үрдүк таһымнаахтык ыыттылар.

 

 

Мин чуолаан Д.Ф. Наумов айымньыларынан буолан ааспыт театральнай көрүүнү сырдатыахпын баҕарабын. Сэтинньи ый 23-24 күннэригэр Амма нэһилиэгэр Ф.Ф.Потапов аатынан Культура Киинигэр түөрт улуустан норуот тыйаатырдара мустаннар бука бары Миитэрэй Наумов айымньыларыгар испиктээх көрдөрөннөр, ааптар  биир дойдулаахтарыгар сүрдээх сэргэх  күннэри бэлэхтээтилэр.

 

 

2013 сыллаахха Бастакы аһаҕас өрөспүүбүлүкэтээҕи кэтэхтэн көрүү күөн-күрэс ыытыллыбыта. Манна  Амматтан Абаҕа уонна Алтан, Бүлүүттэн Тааһаҕар, Үөһээ Бүлүүттэн, Кэбээйи Мукучутуттан, Намтан, Мэҥэ-Хаҥалас Аллараа Бэстээҕиттэн, Чурапчыттан Мындаҕаайы, Төлөй, Дириҥ, Сунтаартан, Орто Халыматтан уонна Хатастан норуот тыйаатырдара кыттыыны ылбыттара. Кыайыылаахтар  Дьокуускай куорат Үүнэр көлүөнэ Тыйаатырыгар мустаннар испиктээхтэрин көрөөччү дьүүлүгэр таһаарбыттара, анал бириистэри туппуттара. Быйыл ыытыллыбыт күөн-күрэстэн атына диэн испиктээхтэн таһынан литературнай ааҕы эмиэ баара. Ол көрүү түмүгүнэн  Гран-при үрдүк аатын  В.С. Николаев аатынан Сунтаар наруодунай тыйаатыра ылан 100 000 солк. наҕараадаламмыта. Атыттар: 1 миэстэ — Орто Халыма норуодунай тыйаатыра, 2 миэстэ — Алтан норуодунай тыйаатыра, 3 миэстэ — Хатас норуодунай тыйаатыра буолбуттара.

 

 

Аны биэс сыл буолан баран Аммаҕа, Д. Наумов улууһугар, бу ыытылынна. Быйыл барыта 14 тыйаатыр кытынна:  уон биир норуодунай, үс самодеятельнай театральнай кэлэктиип. Киһи үөрэрэ диэн баар,  үксүтүн инсценировканы көрдөрдүлэр. Бу аата режиссердар Д. Наумов айымньыларын ааҕан, ырытан, бэйэлэрин коллективтарыгар сөп гына оҥорон туруордулар. Хайҕаллаах дьыала! Быйылгы күөн-күрэс олус үрдүк таһымҥа ыытылынна, суол-иис сабыылаах да буоллар, Үөһээ Бүлүүттэн тиийэ кэллиллэр.

 

 

Дьүүллүүр сүбэҕэ үлэлээтилэр: бэрэссэдээтэлинэн Норуот айымньытын дьиэтин театральнай хайысхатын специалиһа А.К. Захаров, чилиэннэринэн СӨ үтүөлээх артыыһа П.Е. Андреев уонна СӨ культуратын үтүөлээх үлэһитэ С.С. Адамова.

 

 

Д. Наумов “Тыын”, “Эр киһи хараҕа кырдьыбат”, “Сөтүө”, “Концерт”, “Суорат уонна Кэрэмэс”, “Дэриэбинэм барахсан, төрөөбүт төрүт буорум”, “Сөдүөт”, “Үчүгэй баҕайытык кэпсэттибит”, “Түүҥҥү түрүлүөн”, “Уочарат”, “Кэргэн кэпсэтии”, “Соргулаах суорумньу”, “Оҕустар забастовкалара”, “Таптал хампаанньата”, “Колхуос мунньаҕа”, “Иччилээх түүл” уо.д.а. айымньыларыттан икки күнү быһа араас таһымнаах, араас жанрга кыттааччылар испиктээх көрдөрдүлэр. Быйыл Амматтан Абаҕа, Алтан, Эмис, Амма  уонна Бөтүҥ, Мэҥэ-Хаҥаластан Төҥүлү уонна Аллараа Бэстээх, Чурапчыттан Дириҥ уонна Чурапчы, Үөһээ Бүлүүттэн Балаҕаннаах, Орто Халыма (кэтэхтэн) нэһилиэктэрэ кыттыыны ыллылар.

 

 

 

Бастакы күөн-күрэһи кытта тэҥнээтэххэ, айымньыны талыы, туруоруу, тириэрдии таһыма үрдүк. Амма улууһугар Наумов айымньыларын туруоруу эрдэттэн ыытыллыбыта харахха быраҕыллар. Көрөөччүнү кытта үлэ эмиэ барбыта көстөр, ол курдук оскуола оҕолоро икки күнү быһа кэлэн көрдүлэр, сэргээтилэр.

 

 

Нуучча норуотугар В. Шукшин баар эбит буоллаҕына, биһиэхэ, сахаларга, Миитэрэй Наумовтаахпыт.  “Куоракка нэһилиэнньэ, дэриэбинэҕэ норуот олорор” диэн Р. Гамзатов этиитэ бу күннэргэ элбэхтэ ахтылынна. Кыракый дэриэбинэттэн улуу учуонайдар, суруйааччылар, артыыстар тахсаллар. Ол курдук быйылгы күөн-күрэс “Дэриэбинэм барахсан” диэн  ааттаммыта оруннаах буолла. Нууччалыы эттэххэ “Наумовские театральные подмостки” элбэх норуот тыйаатырын артыыстарын, худуоһунньуктарын, режиссердарын муста. Саамай элбэх кыттааччылаах, 50-тэн тахса киһилээх, Мэҥэттэн Төҥүлү нэһилиэгин “Эйгэ” культура киинин иһинэн үлэлиир драматическай кэлэктиибэ “Иччилээх түүл” диэн “театрализованнай концерт” дьүһүйүүнү көрдөрдө. Атыттар:  Аллараа Бэстээх  “Сыккыс” норуодунай театра “Таптал хампаанньата”, Амма норуодунай тыйаатыра алта кэпсээнтэн “Кыракый дэриэбинэм барахсан”,  Эмистэр “Өлөҥнөөх суоната” диэн музыкальнай испиктээх, Бөтүҥнэр “Оҕустар забастовкалара”, Алтан норуодунай тыйаатыра биэс  кэпсээни хомуйан “Дэриэбинэм барахсан”, Абаҕатааҕы норуодунай театр иһинэн  “АйТал” көр-күлүү бөлөҕө “Чараҥнаах олоҕо”, Үөһэ Бүлүүттэн “Балаҕаннаах бэтиэхэлэрэ” –“Соргулаах суорумньу”, Чурапчы улууһун Дириҥ норуодунай театра “Колхуос мунньаҕа”,  П.М. Решетников аатынан Чурапчы норуодунай театра “Дэриэбинэ” испиктээкиллэринэн күөн-күрэскэ кыттыыны ыллылар.

 

 

Норуодунай театрдар ортолоругар:  1 лауреат — П.Решетников аатынан Чурапчы норуодунай тыйаатыра, режиссер И.Бушков; 2 лауреат — Абаҕа норуодунай тыйаатыра, режиссер Е.Попова ; 3 лауреат — Амма норуодунай тыйаатыра, режиссер Е.Николаев. Анал ааттар: “Бастыҥ дьахтар оруола” – М. Владимирова (Аллараа Бэстээх) ; “Бастыҥ эр киһи оруола”- И. Бушков (Чурапчы); “Бастыҥ 2 план дьахтар оруола” – Н. Устинова (Абаҕа); “Бастыҥ 2 план эр киһи оруола” – М. Жендринскай (Балаҕаннаах).

 

 

Самодеятельнай тыйаатырдар ортолоругар: “Бастыҥ испиктээх” анал ааты дьүүллүүр сүбэ кимиэхэ да анаабата. 1 лауреат — Төҥүлүттэн “Иччилээх түүл”; режиссер  Л.Яковлева, 2 лауреат — Эмистэн “Өлөҥнөөх суоната”, режиссер М.Ефимова; 3 лауреат — Бөтүҥтэн “Оҕустар забастовкалара”, режиссер М.Кырбасова. Анал ааттар:   “Бастыҥ дьахтар оруола” –С. Неустроева (Бөтүҥ) ; “Бастыҥ эр киһи оруола”- А. Скрябин (Төҥүлү); “Бастыҥ 2 план дьахтар оруола” — М.Тимофеева (Эмис); “Бастыҥ 2 план эр киһи оруола”- С. Нестерев (Бөтүҥ).

 

 

Уопсай анал ааттар: “Бастыҥ сценография”- Абаҕа, “Бастыҥ көстүүм” — Дириҥ, “Бастыҥ уот-күөс”- Төҥүлү, “Бастыҥ муусуканан киэргэтии” — Эмис, “Бастыҥ худуоһунньук үлэтэ” – Орто Халыма (кэтэхтэн), “Бастыҥ исценировка” — Амма.

 

Күөн-күрэс түмүгүнэн: Гран-при үрдүк аатын сүктэ уонна 70.000 солк. бэлиэтэннэ Алтаннааҕы норуодунай тыйаатыра, режиссер В.Лобанов;

 

Ааптар Миитэрэй Наумов режиссердары кытта көрсүһүүтүгэр “эһиил, Тыйаатыр сылыгар, биир айымньыбар анаан “Режиссердар күөн-күрэстэрин” тэрийиэххэ баар эбит” диэн санаатын эппитин  үөрүүнэн режиссердар көрүстүлэр. Онон Амма сиригэр-уотугар эһиил Тыйаатыр сылын көрсө эмиэ биир улахан түмсүү, режиссердар түһүлгэлэрэ ыытыллыа диэн эрэллээх Амматтан айаннаатыбыт.

 

“Дьоллоох буол, мин Ийэ сирим дьоҕус түөлбэтэ-мин кыракый дэриэбинэм. Барахсаныам!” (Миитэрэй Наумов)

 

СӨ культуратын үтүөлээх үлэһитэ,

РФ Театральнай деятеллэрин Сойууһун чилиэнэ,

“Амма улууһун культуратыгар кылаатын иһин” анал бэлиэ хаһаайына Алтан Кыыс

Поделиться

Переход на предыдущую и следующую статью