Удьуор Уус Скрябиннар Просмотров: 1565
“Уран Ууска уһуллубутум — Удьуорум бэлэҕэ” диэн ааттаах СР норуотун маастара, СР культуратын туйгуна Скрябин Алексей Петрович үлэтин уопутугар аналлаах тимир уустарга Төгүрүк остуол кулун тутар 16 күнүгэр Амма улууһун Сатаҕай нэһилиэгэр үрдүк таһымнаахтык буолан ааста. Алексей Петрович Скрябин 1964 сыллаахха Амма улууһун Сатаҕай нэһилиэгэр төрүт уус Скрябиннар дьиэ кэргэнигэр төрөөбүтэ. Кини эһэтэ улууска биллэр Тыайакап Уус-Архип Петрович буолар. Кини уола Скрябин Петр Архипович уолаттара Василий, Роман,Михаил, Архип, кыыһа Акулина бары уустар, уран тарбахтаахтар. Кинилэр оҕолоро эмиэ уруһуйдьуттар, иистэнньэҥнэр.
Сатаҕай ньэһилиэгин сэмэй дьоно ыалдьыттары сылаас алаадьылаах, кымыс утахтаах көрүстүлэр. Сүрдээҕин диэн долгуйан туран, киэн тутта кэлбит ыалдьыттары нэһилиэк баһылыга С.Д.Давыдов Алексей Скрябин тимиринэн оҥорбут Герой Луукун төрөөбүтэ 100 сылыгар анаммыт “Кулунчуктаах биэ” памятнигын көрдөрдө. Үөрүүлээх аһыллыы Дьөһөгөй оҕолоро – кулуннаах биэ памятнигын аттыгар буолла. Ол кэннэ норуот маастара А.Скрябин Ил Дархан Граныгар туттубут уһанар кыһатыгар маастар-кылаас биэрдэ. Тимир ууһа билигин Үлэ Геройа Константинов Роман Иннокентьевич атыгар олорсон айаннаан иһэр памятнигын оҥоро сылдьарын ыалдьыттар сөҕө-махтайа көрдүлэр. Киһи сирэйин быһыытын хаартыскаттан түһэбит курдук оҥорбута сөхтөрдө. Ыҥырыылаах ыалдьыттар тэрээһин чэрчитинэн ыытыллар Сатаҕай нэһилиэгин уран тарбахтаахтарын “Өбүгэм быстыбат ситимэ, дойдум сиэдэрэй мандара” быыстапкатыгар уонна Т.Лукин аатынан библиотека-музейга сырыттылар.
Эбиэттэн киэһэ “Билиҥҥи кэмҥэ тимир уустарын үлэтигэр төрүт үгэс суолтата” диэн ааттаах төгүрүк остуол буолла. “Симэх” норуот искусствотын киинин салайааччыта Александр Николаевич Гоголев, СР культуратын үтүөлээх үлэһитэ Семен Викторович Телье-Иванов, Тимир уустарын сойууһун бэрэссэдээтэлин солбуйааччыта, норуот маастара Роман Ильич Готовцев, Өксөкүлээх Өлөксөй аатынан Норуоттар доҕордоһууларын дьиэтин специалиһа Саргылана Саввична Адамова уонна краевед, норуот маастара Аржаков Николай Николаевич, илин эҥэр улуустарын уран тарбахтаах маастардара, олохтоох нэһилиэнньэ буолан остуол тула олорон элбэҕи кэпсэттилэр, ырыттылар. Ордук Семен Викторович Телье-Иванов дьиҥ саха быһаҕа хайдах быһыылаах буолуохтааҕын, хайдах оҥоһуллуохтааҕын, төһө араастааҕын экспонаттарга көрдөрө-көрдөрө кэпсээбитэ элбэх дьону интириэһин тарта. Маастардар бэйэлэрин санааларын сапнаа-хоту үллэһиннилэр, саҥа бырайыактар былааҥҥа киирдилэр. Баһылык Семен Давыдович нэһилиэккэ олохтообут “Сатаҕай нэһилиэгин уран ууһа” бочуотунай бэлиэтэ эдэр эрээри элбэх ситиһиилээх, эрэннэриилээх маастардарыгар туттаран дьон сүргэтин көтөхтө.
Алексей Петрович төрүттэрин дьарыктарын хаалларбакка, күн бүгүҥҥэ дылы уус кыһатын уотун умулларбакка, өссө күүскэ күөдьүппүтэ хайҕаллаах. Уус Тыайакап оҕонньор сиэнэ Алексей Петрович- республикаҕа биллэр тимир ууһа буолбута элбэҕи этэр. Кини хомустара, быһахтара Саха сирин аатын көмүскүүр улахан тэрээһиннэргэ кытталлар. Аартыкка айанньыттары атаара-көрсө турар “Кулуннаах биэ” Сатаҕай олохтоохторугар дьолу-соргуну, быйаҥы, баайы-дуолу түстүү турдун, кэлбит ыалдьыттары сүрэхтэрин долгуттун, дууһаларын сылаанньыттын.